به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه  پیاده روی بزرگ اربعین یکی از رویدادهای مهم بین المللی است که سالانه علاقمندان بسیاری را روانه این اجتماع عظیم می نماید؛ اما دارای نکاتی است که دانستن این مباحث خالی از لطف نیست و حوزه نیوز در شماره های مختلف، دانستنی های این سفر را تقدیم نگاه شما عاشقان أباعبدالله الحسین (ع) می نماید.

* راهنمای زائران اربعین – احکام

وضو

* وضوگرفتن با آبِ آشامیدنی و آب‌سردکن‌های داخل صحن‌ها که مخصوص نوشیدن گذاشته شده، باطل است. چون آب وضو باید مباح باشد و این آب‌ها ویژه نوشیدن است، نه وضو گرفتن.

* اگر زائر برای رفتن به حرم مطهر و زیارت، وضو گرفته باشد، تا زمانی که وضو باطل نشده، نمازخواندن و انجام سایر کارهایی که نیاز به طهارت دارد، با همان وضو منعی ندارد.

* بانوان زائر باید مراقبت نمایند تا در برابر دیدگان مردان نامحرم، وضو نگیرند.

نماز

نماز مسافر

* واجب است مسافری که کثیرالسفر نیست و قصد اقامت ده روز و بیشتر در مقصد ندارد، نمازهای چهار رکعتی خود را شکسته (در دو رکعت) بخواند.

* در سفر، نافله‌های ظهر و عصر و عشا ساقط است. البته خواندن نافله عشا به قصد قربت اشکال ندارد.

نیت نماز مسافر

* به زبان آوردن نیت نماز لازم نیست؛ بنابراین وقتی که مسافر برای خواندن نماز ظهر یا عصر یا عشا به نماز می‌ایستد و تکبیر می‌گوید و به قصد قربت، نماز را دو رکعتی می‌خواند، صحیح است؛ ‌ ولی اگر بخواهد نیت را به زبان آورد، ‌می‌تواند بگوید: «نماز ظهر به جا می‌آورم، ‌ قربة الی الله» یا «دو رکعت نماز ظهر به جا می‌آورم، قربة الی الله» یا «نماز ظهر شکسته به جا می‌آورم، قربة الی الله».

نماز در اماکن تخییر

* به فتوای مراجع تقلید، در مسجد کوفه و حائر حسینی، مسافر می‌تواند نماز چهار رکعتی خود را تمام یا شکسته بخواند، ولی تمام خواندن افضل است.

* بهتر است زائر در صورت عدم اطلاع از فتوای مرجع تقلید خود، نماز را در مسجد کوفه و حرم امام حسین(ع) به صورت شکسته به جا آورد که مورد اتفاق همه علما و مراجع می‌باشد.

مقدم بودن بر قبر امام (ع)

انسان باید رعایت ادب را نماید و جلوتر از قبر امام(ع) نماز نخواند.

اقتدای مسافر به حاضر

* مسافری که نماز را شکسته می‌خواند، اگر به امام جماعتی که نماز را تمام می‌خواند اقتدا کند، ثوابش از نماز جماعتی که هر دو (امام و مأموم) نمازشان تمام یا هر دو شکسته باشد، کمتر است.

* اگر از کراهت اقتدای مسافر به حاضر در نماز جماعت، سخن گفته شده، منظور آن است که در بالا گفته شد، ولی باز هم ثواب نماز جماعت از نماز فرادا بیشتر است. پس، بهتر است نماز به جماعت اقامه شود.

قطع اتصال صفوف جماعت

اگر عده‌ای از مسافران که در صف نماز جماعت ایستاده‌اند، در پایان رکعت دوم سلام دهند و اتصال صفوف جماعت قطع شود، به این معنی که فردی که نمازش کامل است، از هیچ سمت، نه از صف جلو و نه از سمت راست یا چپ، به نفر دیگری که نماز کامل می‌خواند، اتصال نداشته باشد، نمازش فرادا می‌شود و بعد از آن را باید خودش به نیت فرادا ادامه دهد؛   از این رو توصیه می‌شود زائرانی که نمازشان را شکسته می‌خوانند، در صف اول نایستند.

اقتدا به امام در رکعت سوم

اگر زائر در رکعت سوم اقتدا می‌نماید، چنانچه فرصت خواندن حمد و سوره یا حمد تنها را داشته باشد، می‌تواند قبل از رکوع امام اقتدا نماید، ولی اگر چنین فرصتی را ندارد، بنابر احتیاط واجب صبر کند تا امام جماعت به رکوع رود، آنگاه تکبیر بگوید و به رکوع امام جماعت برسد و صحیح است.

اگر مسافر در پایان رکعت دوم سلام داد، لزومی ندارد حتماً نماز دو رکعتی اقتدا شود، بلکه وقتی نماز جماعت تمام شد، باقی مانده نماز را فرادا می‌خواند و صحیح است.

نماز قضا به جماعت

نماز قضا را می‌توان به جماعت خواند. لزومی ندارد نماز امام و مأموم یکسان باشد و نماز قضای دیگر را نیز می‌توان اقتدا کرد.

نماز خواندن با غسل زیارت

با غسل زیارت نمی‌توان نماز خواند و باید وضو هم گرفت.

نماز قضا در سفر

* اگر مسافر بخواهد نمازهایی را که در غیر سفر از وی قضا شده به جا آورد باید نمازهای ظهر و عصر و عشار را چهار رکعتی قضا نماید و اگر در سفر این نمازها از او فوت شود، باید قضای آن را دو رکعتی به جا آورد، هرچند در وطن آنها را قضا نماید.

* مسافر گرچه در مقصد، ده روز نماند، اما می‌تواند قضای نمازهای چهار رکعتی را به‌جا آورد.

نماز در وسایل نقلیه متحرک

نماز در وسایل نقلیه متحرک از جمله قطار و هواپیما، در حال ضرورت و کمی وقت با حفظ شرایط نماز تا حد امکان، از جمله رعایت جهت قبله، اشکال ندارد.

زائر برای احتیاط در اعاده نماز، به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه نماید.

روزه

نذر روزه ماه رمضان و قضای آن در سفر، صحیح نیست؛ ولی اگر بخواهد روزه مستحب را نذر کند که در سفر به جا آورد، چنانچه روزه واجب بر عهده نداشته باشد، اشکال ندارد. بنابراین کسی که روزه قضا دارد، اگر نذر کند در سفر روزه بگیرد، صحیح نیست. نذر باید پیش از سفر باشد؛ یعنی قبل از رفتن به سفر نذر کند که در این مسافرت روزه می‌گیرد.

تصرف در اموال اهدایی به حرم

تصرف در اموال حرم بدون کسب اجازه از متولی شرعی و مسئولان مربوطه جایز نیست.

سجده در آستانه حرم ائمه

* سجده برای غیر خداوند، حرام است. بعضی از زائران که در آستانه در حرم امامان (ع) پیشانی بر زمین می‌گذارند، اگر به قصد سجده شکر خدای متعال باشد، اشکال ندارد وگرنه حرام است.

* بهتر است در شرایط فعلی که موجب اتهام است، از هرگونه سجده بر درگاه اجتناب شود.

اختلاط زن و مرد

طبق فتوای مراجع عظام تقلید، اختلاط زن و مرد، در مسیر و هنگام زیارت، اگر مستلزم مفسده یا خوف ارتکاب گناه در آن باشد، جایز نیست.

حرم و مسجد

حفظ حرمت

نجس‌کردن حرم ائمه اطهار (ع) حرام است و اگر یکی از اینها نجس شود و نجس‌ماندن آن بی‌احترامی باشد، تطهیر آن واجب است، بلکه احتیاط واجب آن است که اگر بی‌احترامی هم نباشد آن را تطهیر نمایند.

ورود یا توقف معذور

* ورود و عبور جنب، حائض و نفساء از مسجد و حرم مطهر به طوری که از یک در، وارد و از در دیگر، بیرون رود، اشکال ندارد؛ ولی توقف در مسجد و بنابر احتیاط واجب در حرم امام معصوم(ع) جایز نیست. البته توقف در صحن‌ها و رواق‌ها اشکال ندارد.

* اطراف ضریح مطهر امامان معصوم(ع)، زیر گنبد و به فتوای برخی از فقها، رواق‌های متصل به زیر گنبد، حکم حرم را دارد و معذور در آن قسمت نباید توقف کند.

* اگر معذور از سر ناآگاهی یا فراموشی، داخل مسجد یا حرم امام معصوم(ع) شود، همین که متوجه شد، باید بیرون رود؛ اگر به سبب فراموشی باشد، گناه نکرده است، ولی اگر به جهت ندانستن مسئله باشد و در یادگرفتن مسئله کوتاهی کرده، گناهکار است.

* اگر کسی در مسجد یا حرم مطهر خوابش برد و در خواب جنب شد، باید فوراً از مسجد یا حرم بیرون رود.

خارج‌کردن مُهر و قرآن

خارج‌کردن مُهر، قرآن و کتاب‌های دعای حرم و مساجد جایز نیست؛ چنانچه کسی عمداً یا سهواً از آن اماکن بیرون برده باشد، باید به همان حرم یا مسجد برگرداند.

عزاداری

کیفیت عزاداری

* از اعمال و رفتارهایی که موجب وهن مذهب می‌شود، باید اجتناب شود.

* بنا بر فتاوای مراجع عظام، استفاده از آلات موسیقی مناسب با عزاداری سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده برگزار شود.

خواندن روضه‌های غیر معتبر

* خواندن روضه‌های غیر معتبر اگر دروغ و موجب هتک و تمسخر باشد جایز نیست.

* نقل مطالب و وقایع در عزاداری‌ها بدون این که مستند به روایتی باشد یا در تاریخ ثابت شده باشد وجه شرعی ندارد، مگر آن که نقل آن به عنوان بیان حال به حسب برداشت متکلم بوده و علم به خلاف بودن آن نداشته باشد.

پوشیدن لباس سیاه

* پوشیدن لباس سیاه در عزای اهل بیت(ع) خصوصاً سیدالشهداء(ع) برای تعظیم شعائر و به عنوان اظهار تأثر مستحسن است و کراهت ندارد.

* سیاه پوشیدن از مصادیق عرفی عزاداری بر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و سایر ائمه اطهار(ع) می‌باشد که امری مستحب بوده و به آن ترغیب اکید شده است.

سخنان تفرقه‌انگیز

* هرگونه گفتار یا کردار و رفتاری که در زمان حاضر بهانه به دست دشمن دهد یا موجب اختلاف و تفرقه بین مسلمانان شود، حرام مؤکد است.

منبع: کمیته فرهنگی آموزشی ستاد مرکزی اربعین حسینی